De buxusmot als vlinder, ei, larve, pop
De buxusmot kent hier 3 generaties per jaar
De buxusmot is een nachtvlinder, die soms ook overdag waar te nemen is. Net zoals alle andere vlinders verloopt de levenscyclus in fases van ei, larve, rups, vlinder. Het tijdstip waarop die fases zich voordoen, is vrij goed gekend. Het weer zorgt voor kleine variaties
In maart en april
Bij het begin van de winter, in oktober en november, hebben jonge rupsen zich ingesponnen tussen blaadjes in een soort van overwinteringsomhulsel. Zo doorstaan ze de koude maanden. Vorst en ijs kan hen niet deren. De overwinterde rupsen komen vanaf half maart uit het spinsel en zijn meteen actief. Afhankelijk van de weersomstandigheden (vooral temperatuur) kan dat vroeger of later zijn. De rupsen zijn eerst vuilgeel van kleur en krijgen na een paar dagen bruine lengtestrepen. De komende weken zullen ze vijf tot zeven keer vervellen. Ze worden telkens groter en vraatzuchtiger.
De oudere rupsen zijn felgroen met een zwarte kop en hebben een patroon van zwarte stippen en zwarte en lichte lengtestrepen. Een volgroeide rups is ongeveer 4 cm groot en zit meestal verscholen binnen in de plant.
Wat nu doen?
De schade van de jonge rupsen is niet opvallend. Toch is bestrijding in dit stadium het meest efficiënt. Bij een lichte aantasting kan je de aangetaste takken wegknippen. Een actie op dit moment is echt belangrijk om de plaag onder controle te houden gedurende de komende maanden.
Vanaf mei
Vanaf begin mei beginnen de grootste rupsen aan hun verpopping en transformatie tot een mot. Hierbij hangen de rupsen aan de staart, met de kop naar beneden, in een tussen de bladeren gesponnen cocon.
De pop is ongeveer 1,7 cm lang. Omdat de pophuid transparant is, zijn de kleuren van de rups en later de vlinder door deze pophuid heen te zien. Het pas gevormde popstadium is felgroen met donkere en lichtere strepen en vlekken. De oudere pop is crèmekleurig met bruin. Na ontluiking van de vlinder blijft de lege pophuid achter. De verpopping vindt plaats in een witachtige stevig gesponnen cocon, diep verscholen in de buxusplant. Deze fase duurt een tweetal weken.
Wat nu doen?
Bestrijdingsmiddelen zijn niet efficiënt in deze fase, het heeft geen zin deze toe te passen op de cocons. Pluk eventueel de cocons weg zoveel je kan.
Junimaand
De eerste generatie motten vliegt uit vanaf begin tot eind juni. De buxusmot leeft gemiddeld 8 dagen tot maximum 2 weken. In deze periode kan één wijfje tot 500 eitjes leggen. De motten worden aangetrokken tot licht en kunnen dus worden gevangen met vallen op basis van UV-licht. Lichtvallen zijn echter niet selectief en vangen dus ook alle andere soorten nachtvlinders en nuttige insecten die rondvliegen in de tuin.
Wat nu doen?
Je kan feromoonvallen uithangen in de tuin die enkel de mannelijke buxusmotten aantrekken. Hang de vallen op 1,7 m hoogte in de buurt van buxusstruiken. De lokstof in de val is een seksferomoon dat 5 tot 8 weken werkzaam is. Beschouw feromoonvallen niet als een bestrijdingsmiddel maar als een indicator voor de aanwezigheid van mannelijke buxusmotten.
Feromoonvallen zijn ook bruikbaar om in te schatten wanneer de jonge rupsen verwacht worden en ingrijpen nodig is. Deze periode valt uiterlijk 2 tot 3 weken na het moment waarop het hoogst aantal motten in de feromoonval werd waargenomen (we maakten de vallen 1x per week leeg en telden het aantal motten). Het aantal teruggevonden motten is echter niet gecorreleerd met de grootte van de rupsendruk die er enkele weken later op volgt.
In juli
De motten hebben eitjes gelegd en daaruit ontwikkelt een volgende serie rupsen. Dat proces start vanaf juli en kent een piekmoment in augustus. Deze rupsen groeien snel en zijn zeer vraatzuchtig. Ze veroorzaken dan ook veel schade aan de buxusplanten. De schade wordt met de dag erger, naargelang de rupsen groeien.
Wat nu doen?
Zonder actie zal de buxusplant helemaal kaalgevreten worden. Kies je bestrijdingstechniek.
In augustus
Vanaf begin augustus overlappen de verschillende levensfases van de buxusmot elkaar. Je ziet poppen, rupsen en motten tegelijk. De hele zomer zijn er motten te zien. Het aantal rondvliegende motten neemt geleidelijk aan af in september. Maar ze blijven nog steeds eitjes leggen. In oktober zie je geen motten meer.
Wat nu doen?
Het is niet eenvoudig om buxus te controleren op de aanwezigheid van eitjes. Om motten te vangen, volstaat een goede vliegenmepper.
In september en oktober
De volgende lading rupsen verschijnt in september. De schade door deze rupsen kan de buxusplanten helemaal kaal zetten. In oktober spinnen de jongste rupsen een wit omhulsel tussen enkele buxusbladeren. In die cocon brengen ze de winter door in een soort rusttoestand. Zo lijkt het alsof je van de plaag verlost bent, maar niets in minder waar. Deze rupsen ontwaken in maart en dan begint de hele cyclus opnieuw.
Wat nu doen?
Indien je actie wil ondernemen om de rupsen te bestrijden, moet je dat doen voor de jonge rupsen zich inspinnen in de wintercocon. Het succes van deze actie zal ervoor zorgen dat je in maart niet verrast wordt door de plotse opkomst van de overwinterde rupsen.
De levenscylcus in beeld
